مهاجرت به‌عنوان یک پدیده‌ی جمعیتی فرایندی پیچیده است که علاوه بر حجم و رشد جمعیت، تغییرات قابل توجهی در ساخت و توزیع جمعیت ایجاد می‌کند. مهاجرت نیز همچون باروری و مرگ و میر از عوامل اصلی تغییر و تحول جمعیت است با این ویژگی که مانند باروری اثر افزایشی و مانند مرگ و میر اثر کاهشی بر جمعیت دارد. ماهیت مهاجرت هم تغییرات دراز مدت و طولانی و هم آثار کوتاه مدتی را در تعداد و ساختار جمعیت ایجاد می‌نماید و تعادل یا عدم تعادل‎هایی را در جامعه ایجاد می‌کند.

با توجه به رشد ناموزون و نامناسب جمعیت و تراکم به وجود آمده در پایتخت، شناخت الگوی مهاجرتی استان تهران به‌منظور برنامه‌ریزی و جلوگیری از رشد بی‌رویه‌ی این کلان‌شهر برای برنامه‌ریزی جمعیتی هر چه بیش‌تر و کارآمدتر ضروری به نظر می‌رسد. بنا بر این در این مقاله به بررسی سیمای مهاجرتی استان تهران پرداخته می‌شود.

مهاجرت را می‌توان از عوامل مؤثر بر حجم نیروی کار، توزیع نیروی کار بر حسب مهارت، آموزش، تخصص، اشتغال و ... دانست و همواره از اجزای مهم شهرنشینی، توسعه‌ی اقتصادی، تغییرات اجتماعی و سیاسی به حساب آورد، که با تغییر پایگاه، شغل و موقعیت مکانی فرد نیز مرتبط است (خدامرادی و دیگران، ۱۳۹۲).