پرسش‌های »آمار رسمی چیست؟« و »چه موضوع‌هایی را در بر می‌گیرد؟« همواره با پاسخ‌های گوناگون و چه بسا ناسازگار همراه بوده است. این نوشته نیز نه تنها بر آن نیست که پاسخی به این پرسش‌ها بدهد، بلکه نویسنده باور دارد که پرسش‌های طرح‌شده به مثابه‌ی این است که بگوییم »به طور کلی نیازهای انسان چیست؟«. حال آنکه نه تنها برای »نیازهای انسان«، بلکه برای» کم‌ترین نیازهای انسان« نیز نمی‌توان تعریفی جهان شمول ارایه کرد. چرا که در جنبه‌های گوناگون زمان-مکان نیازهای انسان‌ها متفاوت و در حال دگرگونی است. موضوع آمار رسمی، انسان است و هر آنچه در زندگی گذشته، حال و آینده‌ی او نقش دارد. همچنان که نیازهای امروز انسان در یک مکان ثابت، ضرورتاً نیازهای هیچ زمان دیگری برای همان مکان در گذشته نیستند، موضوع‌هایی که امروز برای بررسی نیازهای انسان در آن مکان مشخص در حوزه‌ی آمار رسمی قرار می‌گیرند نیز نمی‌تواند الزاماً همان‌هایی باشد که در گذشته در این حوزه تعریف شده است. بنا بر این آمار رسمی را باید موجود زنده ای دانست که مدام در حال دگرگونی است و به جای تعریف آن، به شناخت و دریافت کارکرد آن در پاسخ‌گویی به نیازهای امروز و آینده‌ی انسان پرداخت.

برای پی‌بردن هرچه بیش‌تر به اهمیت آمار رسمی و درک درست از مسیر آرمانی برای بهبود سیستم تولید آمار رسمی در جهت بالا بردن سطح کاربری و تأثیر آن بر زندگی مردم، بهتر است نگاهی بیاندازیم به اهداف و جهت‌گیری‌های درازمدت برنامه‌ریزی در سطح کلان کشورها. شاید از اندک سازگاری‌هایی که می‌توان میان اهداف توسعه‌ی کشورهای جهان یافت، به گواه هم‌صدایی کشورها در اجلاس‌های عمومی سازمان ملل متحد در تأیید این واقعیت، این باشد که همگی »ادعا« دارند که به دنبال دستیابی به یک »جامعه‌ی خوب« هستند. که عبارت است از جامعه‌ای »امن« که مردم آن در »شادی« و »رفاه« زندگی می‌کنند.^* اگر این ادعا را صادقانه تصور کنیم، این پرسش به ذهن می‌رسد که چرا تا به حال به چنین جوامعی دست نیافته‌ایم؟ و چگونه آمار رسمی ما را در دستیابی به این مهم یاری می‌کند؟