|
ازدواج و گذار جمعیت‌شناختی در ایران
|
صدرالدین بلادی موسوی   |
|
|
|
مقدمه: (2956 مشاهده) |
جریان توسعه و تأثیر آن در بهبود تغذیه و بهداشت، زمینه‌ای برای کاهش مرگومیر در کشورهای توسعه‌یافته به وجود آورد. همزمان با کاهش مرگومیر، هم با توسعه‌ی وسایل پیشگیری از حاملگی کاهش پیدا کرد به طوری که رشد جمعیت مجدداً به دوران قبل از کاهش مرگومیر موالید نزدیک شد. این تغییرات با عنوان گذار جمعیتی اول نامگذاری شد. در معنای لغوی، کلمه‌ی گذار
(Transition) به معنی تغییر از یک حالت به حالت دیگر است. بنا بر این، وقتی این واژه کاربرد دارد که بتوانیم تغییر از یک وضعیت به وضعیت دیگر را تشخیص دهیم. نمونه‌ی بارز آن در جمعیت‌شناسی، نظریهی گذار جمعیّت‌شناختی اول است. این گذار به معنی تغییر از یک تعادل با میزان‌های موالید و مرگومیر بالا، به تعادل دیگر با میزان‌های موالید و مرگومیر پایین است. در واقع در این گذار حتّی می‌توان تغییرات شاخص‌ها را به‌صورت کمی اندازه‌گیری نمود. به‌عنوان مثال، گذار مرگومیر را می‌توان با آغاز افزایش مداوم امید به زندگی یا عبور از مرز 35 سال شروع گذار دانست
(میرزایی 1384). در مورد باروری حرکت از رژیم باروری طبیعی (میزان موالید 40در هزار) به رژیم باروری کنترل‌شده (کم‌تر از 20 در هزار) به‌عنوان گذار باروری تعریف می‌شود. با توجه به این شاخص‌ها می‌توان گفت که لفظ گذار به خوبی در مورد گذار جمعیّت‌شناختی اوّل به کار رفته است. قابل ذکر است به کار بردن واژه‌ی قانون در علوم طبیعی (غیر علوم انسانی) رایج است و در علوم انسانی و اجتماعی کم‌تر می‌توان قانون وضع کرد، اما نظریهی گذار جمعیت‌شناختی شاید از معدود مواردی است که می‌توان این واژه را برای آن به کار برد. زیرا مراحل گذار ابتدا در کشورهای غربی و سپس در کشورهای در حال توسعه اتفاق افتاد و مراحل ابتدایی آن هم در کشورهای کم‌تر توسعه‌یافته دیده شده است.
... |
|
| واژه‌های کلیدی: گذار جمعیت‌شناختی، مرگومیر، رشد جمعیت، ازدواج |
|
|
متن کامل [PDF 532 kb]
(886 دریافت)
|
|
نوع مطالعه: كاربردي |
موضوع مقاله:
جمعیت
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
