جهان اسلام، به سرزمین‌هایی گفته می‌شود که در آن مسلمانان دارای بالاترین درصد، نسبت به سایر ادیان هستند. اسلام که بیش از ۱۴ قرن از ظهور آن می‌گذرد بر اکثر سرزمین‌های نزدیک و دور دنیا خصوصاً در آسیا، اروپا و آفریقا نفوذ کرده است. از نظر موقعیت جغرافیایی بیش‌تر کشورهای اسلامی در خاورمیانه، آسیای میانه، شمال آفریقا و جنوب شرقی آسیا واقع شده‌اند.

از مهم‌ترین مطالعات بر روی کشورهای اسلامی، مطالعه‌ی کمی و کیفی جمعیت و بررسی شاخص‌های جمعیتی و اجتماعی و اقتصادی آن‌ها است. شناخت و آگاهی از تغییر و تحولات جمعیتی جوامع، لازمه‌‌ی هرگونه برنامه‌ریزی برای آن‌ها است، چرا که تمام جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن جوامع با حجم جمعیت و ویژگی‌های ساختاری آن پیوند خورده است.

مسلمانان در پهنه‌ی وسیعی از کره‌ی زمین سکونت دارند و در چهره‌ی جغرافیایی آن به نحو بارزی اثر گذاشته‌اند. تعداد مسلمانان و نقش آن‌ها در ترکیب جمعیتی و حکومتی آنان به طور یکنواخت نمی‌باشد، به طوری که در بعضی ملل، تمام جمعیت و در بعضی دیگر بیش از نیمی و در بعضی دیگر درصد کم‌تر و یا خیلی کم آن مسلمانند.

مقایسه‌ی اوضاع و شاخص‌های جمعیتی کشورهای اسلامی، مشخص خواهد کرد که وضع و موقعیت هر کشور از نظر متغیرهای جمعیتی و شاخص‌های مربوطه چگونه است و می‌توان آن‌ها را با شاخص‌های جهانی مقایسه کرد، همچنین رتبه‌ی ایران را نیز در بین سایر کشورهای اسلامی نشان خواهد داد.

در مورد تعداد کشورهای مستقل اسلامی نظرات و عقاید متفاوتی مطرح می‌باشد،‌‌ از آن جا که رویکرد سازمان همکاری اسلامی در شناسایی کشورهای اسلامی، رویکردی نسبتاً جامع است لذا در این مطالعه به‌عنوان رویکرد مبنا در بررسی کشورهای اسلامی انتخاب شده است. در این مقاله طبق تعاریف فوق و‌‌ بررسی‌های دفتر صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (UNFPA) و آمار منتشر شده از جمعیت کشورهای جهان و طبق اعلام سازمان همکاری اسلامی ۵۷ کشور مسلمان معرفی شده‌اند که به بررسی تحولات جمعیتی آن‌ها می‌پردازیم. این مطالعه در سه بخش تهیه شده است که دو بخش دیگر در شماره‌های آتی نشریه به چاپ خواهد رسید.